Rik Smits


De vertrutting van het Kinderbeestfeest

Rik Smits 854

In ijzige stilte voltrok zich op vrijdag 2 juni in Amsterdam het jaarlijkse Kinderbeestfeest, een vrolijk middagje uit in en rond Artis voor gehandicapte of langdurig ernstig zieke kinderen uit Noord-Holland. Wat zoiets voor zulke kinderen kan betekenen, blijkt wel uit wat ene Johan er een jaar geleden op de site van de organiserende stichting over schreef: “Destijds met m'n 10 jarige terminale zoon mogen meemaken in een oude AVD Rijkspolitie Porsche 911. Kippenvel, en hij had de tijd van

Lees verder

Drie cursiefjes 3 – The Lone Ranger

Rik Smits 908

Eenzaam zwerft hij over de uitgestrekte vlakten van dorp naar vlek: de Lone Ranger. Hier arresteert hij een booswicht, daar regelt hij onenigheid over een stuk land, en weer ergens anders zorgt hij voor rust en orde tijdens een van geestrijk bocht doordrenkte jaarmarkt. Werkt hij in de verste buitengewesten, dan dringt het nieuws uit de grote wereld slechts langzaam en mondjesmaat tot hem door. Hij is heer en meester op zijn terrein. Hij vertegenwoordigt de wet, maar hij gaat

Lees verder

Drie cursiefjes 2 – ei

Rik Smits 720

Kippen hebben het maar gemakkelijk: drie keer ‘tok’, wat persen en hup, alweer een ei. Broeden hoeft gewoonlijk niet meer; als het moet, doet een machine dat voor je. Als je als kip eenmaal een ei gelegd hebt, dan weet je voor je leven hoe dat moet: drie keer ‘tok’, wat persen, klaar. Kippen zijn het archetype van de lopende-bandproductie: voer erin, eieren eruit. Iedere dag opnieuw. En hoe gelijker de eieren, des te tevredener de boer. Ook de eiereneter

Lees verder

ChatGPT vernietigt de werkelijkheid

Rik Smits 851

Het moet gezegd, het inmiddels veelbesproken taalprogramma ChatGPT dat in november 2022 de wereld verraste, levert ogenschijnlijk indrukwekkende communicatieve prestaties. Maar schijn bedriegt. ChatGPT is een ramp, doordat het ons werkelijkheidsbegrip en onze kennis ondermijnt. Een fundamenteel probleem dat vooralsnog zonder oplossing blijft. Gelikt is het woord voor de teksten die ChatGPT produceert, want dit staaltje artificial intelligence (AI) excelleert in beleefde pluimstrijkerij. Het schrijft vlotte, nogal clichématige verhalen. Daar is het op getraind. Maar wie even verder kijkt, ziet

Lees verder

Drie cursiefjes 1: Doodlijn

Rik Smits 800

‘Tja jongen,’ zegt de oude columnist meer tegen zijn glas dan tegen zijn tafelgenoot, ‘wat jij nou bedoelt, daar hebben de Engelsen zo’n mooi woord voor. Zo’n uitdrukking die je niet kunt vertalen: a roving eye.’ De wat gezette man tegenover hem kijkt met een kort, half geamuseerd knikje langs hem heen. ‘A roving eye,’ herhaalt de columnist op gedempte toon, alsof hij de smaak van die woorden zo lang mogelijk wil blijven proeven. ‘Weet je wat dat is?’ kijkt

Lees verder

De tragiek van het taalaanvegen

Rik Smits 1032

Al in de zeventiende eeuw vonden toeristen als de Engelse topambtenaar en dagboekschrijver Samuel Pepys de toenmalige Republiek der Verenigde Nederlanden, die hij overigens zeer bewonderde, een raar egalitair landje waar de kinderen brutaal waren en de vrouwen ongezeglijk. Nu, dik 350 jaar en een anti-autoritaire revolutie later, is die ogenschijnlijke sociale verplatting zover voortgeschreden dat zelfs de woorden die machtsverschillen aanduiden taboe verklaard zijn. Sinds de jaren zestig hebben baas en chef plaats gemaakt voor manager en leidinggevende, medewerker

Lees verder

Vuurwerkverbod is heilloze weg

Rik Smits 3360

“We moeten als samenleving nadenken over betere manieren om het nieuwe jaar in te luiden”, oordeelde korpschef Henk van Essen op 1 januari en de Amsterdamse burgemeester Halsema drong aan op een landelijk vuurwerkverbod. Maar is dat wel verstandig, en is het probleem wel echt zo groot als het lijkt?  Het was ronduit verbazend hoe eensgezind Nederland besloten had om, in weerwil van afsteekverboden, afkeurend gebrom en stichtelijke waarschuwingen, de eerste jaarwisseling na de Covid-pandemie met uitbundig vuurwerk te vieren.

Lees verder

De slag om ons tijdperk in een notendop

Rik Smits 1253

Dit is een vertaling van de verkorte Twitter-versie van een rede die de Estse premier Kaja Kallas in Finland uitsprak op 15 november 2022, over de bredere betekenis van de Russische overval op Oekraïne. In mijn toespraak “De veldslag om ons tijdperk” stelde ik de vraag: Overzien we de portee van wat er in Oekraïne gebeurt? En wat is de prijs als we falen?” Deze oorlog gaat niet alleen over Oekraïne, maar over een gereguleerde wereldorde en de toekomstige veiligheid

Lees verder

De wolf en de taal van de dood

Rik Smits 1189

Dieren hebben in de afgelopen decennia flink aan status gewonnen en worden veel uitgebreider beschermd dan voorheen, deels als gevolg van culturele veranderingen, deels ook dankzij actieve, soms fanatiek activistische lobbyclubs. Die ontwikkeling weerspiegelt zich in de steeds menselijker termen waarin we over dieren en hun dood praten, en wordt erdoor versterkt. Dat klinkt nobel maar het dier is er niet bij gebaat.  “Opnieuw lijkt er een wolf te zijn vermoord in Nederland”, tweette actiegroep Animal Rights op 29 september, en

Lees verder

Den Haag en de boeren: leer toch van de fouten van Margaret Thatcher

Rik Smits 1025

De snel verhardende boerenprotesten beginnen gevaarlijke kanten te krijgen. Hoe verschrikkelijk fout het kan gaat, en hoe dichtbij dat is, zien we aan de mijnwerkersoorlog die in 1984-1985 Margaret Thatchers Engeland verscheurde, en er nog altijd luid nadreunt. Begin 1984, zo’n anderhalf jaar nadat ze met de Falklandoorlog haar ‘finest hour’ beleefd had, maakte Margaret Thatcher, op het toppunt van haar macht en populariteit, de fout van haar leven. Thatcher zag in dat de verouderde Engelse kolenmijnindustrie geen kans van

Lees verder