Nederlands


Je eigen pronouns opeisen is een hopeloos idee

Rik Smits 187

Door alle studentenboosheid over Gaza is het een beetje buiten beeld geraakt, maar er woedt op en rond onze universiteiten ook een felle strijd over persoonlijke voornaamwoorden, pronouns, overgewaaid uit de Verenigde Staten. Valt daarover te twisten dan? Als het aan het wokere deel van de studentenbevolking en andere aanhangers van identiteitspolitiek ligt wel. Voor hen draait immers het hele leven om hoe je je ‘identificeert’. Daarmee bedoelen ze niet wat er in je paspoort staat, maar tot welke groep, subgroep

Lees verder

Wie weet nog wat ‘swaffelen’ is? Over taalaanvegers, de witwastaalval en hoe taalverandering werkt

Rik Smits 703

Het jaar loopt op z’n laatste benen, dus is het ranglijstjes- en verkiezingstijd. De onzinnigste verkiezing is wel die van het woord van het jaar, die sinds 2007 wordt aangezwengeld door woordenboekenmaker Van Dale en het Genootschap Onze Taal. Dit jaar kunt u ten digitalen kantore van hoofdredacteur Ton den Boon uw stem geven aan vondsten als bestuursschaamte, sportfluencer of vreugdebier. Vorig jaar was de winnaar klimaatklever, wie weet nog zonder nadenken wat dat was? Wat was de importantie van het dieptepunt swaffelen uit 2008 en

Lees verder

Wat minister Dijkgraaf doet tegen de studententsunami, is te mager en komt te laat

Rik Smits 802

Alweer jaren geleden ging ik met een goede vriend een hapje eten bij VIP in Leiden, toen het dienstertje dat aan tafel kwam geen woord Nederlands bleek te spreken. Er kwam alleen gebroken Engels uit deze internationale studente. Nu spraken wij toevallig die avond geen Engels, dus ging alles verkeerd. Uiteindelijk bekloegen we ons bij de wel Nederlandstalige ‘manager’, die ons toebeet dat we hier vertoefden in ‘een in-ter-na-tio-náále omgeving’, waarop wij riposteerden dat die omgeving gewoon een goedkope pizzatent

Lees verder

De tragiek van het taalaanvegen

Rik Smits 1004

Al in de zeventiende eeuw vonden toeristen als de Engelse topambtenaar en dagboekschrijver Samuel Pepys de toenmalige Republiek der Verenigde Nederlanden, die hij overigens zeer bewonderde, een raar egalitair landje waar de kinderen brutaal waren en de vrouwen ongezeglijk. Nu, dik 350 jaar en een anti-autoritaire revolutie later, is die ogenschijnlijke sociale verplatting zover voortgeschreden dat zelfs de woorden die machtsverschillen aanduiden taboe verklaard zijn. Sinds de jaren zestig hebben baas en chef plaats gemaakt voor manager en leidinggevende, medewerker

Lees verder

Haring of kuit van Hollandse Nieuwe

Rik Smits 2000

Hoeveel mensen zouden nog weten wat een Harderwijker is? Is het een verdwenen naam of is hij misschien alleen gebruikelijk in Den Haag, waar ik de vis als kleine jongen leerde waarderen? Harderwijker kom je nog maar zelden tegen, net als strobokking. Dat laatste is niet zo gek, want het zijn twee benamingen voor eenzelfde bereiding van de vis die biologen Clupea harengus noemen: de haring. Haring is een even belangrijke hoeksteen van Nederland als dijken en de VOC. Er

Lees verder

Spellingsvereenvoudiging: De Hond blaft tegen de verkeerde boom

Rik Smits 671

Een ou en een ei minder, daarvan zou volgens Maurice de Hond niet alleen de spelling van het Nederlands flink opfrissen, het zou ook de kloof tussen hoog- en laagopgeleiden dichten en het aantal laaggeletterden flink doen dalen. Maar waarom dat zo zou zijn, vertelde de Donald Trump van het Nederlandse basisonderwijs er niet bij. Dat kon hij ook niet, want geen van De Honds geruchtmakende beweringen snijdt hout. Zelfs zijn uitgangspunt deugt niet. Dat uitgangspunt was dat kinderen nodeloos

Lees verder

In vier tot zes maanden behoorlijk goed Nederlands leren, dat kán iedereen

Rik Smits 607

Het was 1984 en vermoedelijk de enige keer dat het onderwerp taalverwerving prominent de landelijke pers haalde. Aan de Technische Universiteit Delft, meldde de Volkskrant, leerden Chinezen in drie weken Nederlands! De verantwoordelijke tovenaar was Bondi Sciarone, hoogleraar toegepaste taalkunde, bedenker en promotor van De Delftse methode en enfant terrible van zijn vakgebied. Op 4 juni jl nam hij officieel afscheid, met een symposium over het onderwijs Nederlands als tweede taal. Hoog tijd dus om hem eindelijk de brandende vraag

Lees verder

Kritiek leveren begint bij goed lezen – en bij de feiten

Rik Smits 706

Oef, was dat schrikken: “In dit stuk staan minstens twee academische doodzonden”, werd mij in vette letters aangewreven door Sterre Leufkens en Marten van der Meulen over mijn “feitenvrije” Vrij Nederland-artikel getiteld Nederlanders, dweep toch niet zo met dat Engels. Over de auteurs, die opereren onder de nom de plume Milfje Meulskens, komen we niets meer te weten dan dat ze “het mateloos interessant” vinden “om te kijken hoe taal gebruikt wordt, in een krant en in de boeketreeks, op

Lees verder