cultuur


ChatGPT vernietigt de werkelijkheid

Rik Smits 800

Het moet gezegd, het inmiddels veelbesproken taalprogramma ChatGPT dat in november 2022 de wereld verraste, levert ogenschijnlijk indrukwekkende communicatieve prestaties. Maar schijn bedriegt. ChatGPT is een ramp, doordat het ons werkelijkheidsbegrip en onze kennis ondermijnt. Een fundamenteel probleem dat vooralsnog zonder oplossing blijft. Gelikt is het woord voor de teksten die ChatGPT produceert, want dit staaltje artificial intelligence (AI) excelleert in beleefde pluimstrijkerij. Het schrijft vlotte, nogal clichématige verhalen. Daar is het op getraind. Maar wie even verder kijkt, ziet

Lees verder

Drie cursiefjes 1: Doodlijn

Rik Smits 756

‘Tja jongen,’ zegt de oude columnist meer tegen zijn glas dan tegen zijn tafelgenoot, ‘wat jij nou bedoelt, daar hebben de Engelsen zo’n mooi woord voor. Zo’n uitdrukking die je niet kunt vertalen: a roving eye.’ De wat gezette man tegenover hem kijkt met een kort, half geamuseerd knikje langs hem heen. ‘A roving eye,’ herhaalt de columnist op gedempte toon, alsof hij de smaak van die woorden zo lang mogelijk wil blijven proeven. ‘Weet je wat dat is?’ kijkt

Lees verder

De tragiek van het taalaanvegen

Rik Smits 973

Al in de zeventiende eeuw vonden toeristen als de Engelse topambtenaar en dagboekschrijver Samuel Pepys de toenmalige Republiek der Verenigde Nederlanden, die hij overigens zeer bewonderde, een raar egalitair landje waar de kinderen brutaal waren en de vrouwen ongezeglijk. Nu, dik 350 jaar en een anti-autoritaire revolutie later, is die ogenschijnlijke sociale verplatting zover voortgeschreden dat zelfs de woorden die machtsverschillen aanduiden taboe verklaard zijn. Sinds de jaren zestig hebben baas en chef plaats gemaakt voor manager en leidinggevende, medewerker

Lees verder

Den Haag en de boeren: leer toch van de fouten van Margaret Thatcher

Rik Smits 960

De snel verhardende boerenprotesten beginnen gevaarlijke kanten te krijgen. Hoe verschrikkelijk fout het kan gaat, en hoe dichtbij dat is, zien we aan de mijnwerkersoorlog die in 1984-1985 Margaret Thatchers Engeland verscheurde, en er nog altijd luid nadreunt. Begin 1984, zo’n anderhalf jaar nadat ze met de Falklandoorlog haar ‘finest hour’ beleefd had, maakte Margaret Thatcher, op het toppunt van haar macht en populariteit, de fout van haar leven. Thatcher zag in dat de verouderde Engelse kolenmijnindustrie geen kans van

Lees verder

Hunkeren op Terschelling

Rik Smits 1288

Terschelling-hoorn, 31 juli 2008 – Ze zijn elf en de een heeft al een blote schouder met flinterdun roze bh-bandje. Ze zijn bloedmooi, maar dat beseffen ze nog niet echt. Getweeën staan ze tegen de zijwand van de volle, schemerige barzaal van Café De Groene Weide samenzweerderig druk te doen met hun mobieltjes. Ze wachten op het optreden van Hessel, de zingende cafébaas en onbetwiste popheld van Terschelling en omstreken. Dat doet ook het triootje dames op leeftijd schuin voor

Lees verder

Onze giftige tijdgeest verpest zelfs het Oekraïneprotest

Rik Smits 686

Poetinvriend Gergjev werd deze week even vlot aan de straat gezet als de doodonschuldige Tsjaikovski. De cultuursector stuurt wel heel tegenstrijdige boodschappen de wereld in, onder invloed van een even warrig als naargeestig gedachtegoed. En wat moeten we met de gewone Russen aan? “Rusland voelt nu wat cancelcultuur is”, kopte de papieren Volkskrant op zaterdag 5 maart, die daarmee bewees niets van cancelcultuur te begrijpen. Wat ze wel goed gezien had, was dat de hijgerige haast waarmee mensen, bedrijven en

Lees verder

De fantasieloze ramp die Wouter Koolmees heet

Rik Smits 1845

Behalve door verpleeghuizen begint het coronavirus nu ook als een zeis door het economische en culturele leven te gaan, met desastreuze consequenties die nog heel lang gaan nadreunen. En dat is nergens voor nodig. De stad staat in brand, de burgers rennen naar de vaart om te helpen blussen, maar daar staat veldwachter Koolmees, die eerst streng wil controleren of elke ingezetene wel de juiste hoeveelheid water in zijn emmertje schept. Dat is hoe de minister van Sociale zaken de

Lees verder

Modieus kwakdenken over dieren en taal

Rik Smits 1305

Uit Eva Meijers boek Dierentalen worden we niets wijzer over dierentalen of zelfs maar over taal. In plaats daarvan slijt ze met meer geloofsijver dan begrip de boodschap dat dieren onze gelijken zijn. Zo beschadigt ze niet alleen het serieuze dierenonderzoek maar ook de dieren. Die krijgen, tragisch genoeg, bij “filosofen” als Meijer geen enkele kans om gewoon dier te zijn. Het dier is medeburger en moet stemmen. “Onderzoek naar de emotionele levens van dieren is net als onderzoek naar

Lees verder

Het halve gelijk van Stef Blok

Rik Smits 1138

Ai, Stef Blok wist niet wat te antwoorden toen iemand op zijn retorisch bedoelde vraag "noem mij één geslaagde multiculturele samenleving" antwoordde: "Suriname." Prompt werd hij als "nazi" en "racist" weggezet. Ten onrechte, want hij had wel degelijk een serieus en valide punt te pakken. Nee, minister Blok had niet “gewoon gelijk,” zoals je hier en daar hoorde, met zijn veel bekritiseerde opmerkingen over multiculturele samenlevingen, maar hij probeerde met veel gehannes wel een serieus punt te maken. Het grootste

Lees verder