Rik Smits


Zin en onzin van etnisch profileren

Rik Smits 1182

Volgens Ionica Smeets is etnisch profileren een ondeugdelijk opsporingsmiddel dat ertoe leidt dat mensen worden gediscrimineerd om wat ze zijn. Maar klopt dat wel? Een tijdje geleden schreef wiskundige Ionica Smeets in de Volkskrant een verhelderend stuk over de zelfversterkende feedbackloop, de valkuil die etnisch profileren tot zo’n gemene, verwerpelijke opsporingsmethode maakt. Kort gezegd kwam haar verhaal erop neer dat je met etnisch profileren niet meer boeven vangt maar wel gaat denken dat je dat doet, terwijl je de geprofileerde

Lees verder

Heilzame kwetsuren, of de prijs van de democratie

Rik Smits 762

In deze tijden van beeldenstormers, historieherschrijvers en deplatforming zou je haast vergeten wat het belang, de betekenis en de inhoud van de vrijheid van meningsuiting is, en hoe lang en ernstig die essentiële vrijheid al onder druk staat. Onderstaand essay schreef ik in 1999 voor Hollands Maandblad, maar is nog onverminderd actueel. Op 14 februari 1989 sprak ayatollah Khomeini zijn fatwa uit over Salman Rushdie. Vanwege veronderstelde belediging van de Allah, werden de schrijver van De Duivelsverzen en allen die

Lees verder

Een hoogmis van de eigen voortreffelijkheid

Rik Smits 983

In Amerika gaat het ene na het andere als racistisch ervaren standbeeld tegen de vlakte. En zoals zo vaak doet Nederland dan ook graag een duit in het zakje. Maar waar gaat al dat protest in ons land eigenlijk over? De nieuwe beeldenstorm wordt het genoemd, de plotseling hoog opgelaaide woede tegen standbeelden en straatnamen die herinneren aan beeldbepalende figuren uit het verleden. Die woede herinnert op zijn beurt aan hoe er in de zestiende eeuw op allerlei door de

Lees verder

Chaotisch coronaboetebeleid verraadt bestuurlijke rot

Rik Smits 1111

De coronacrisis brengt rare dingen in handhavers naar boven. Onaangename willekeur die het vertrouwen in overheid, bestuur en de rechtsstaat beschadigt. Het is een symptoom van een veel dieper zittende bestuurlijke rot, die niet nieuw is en veel bredere effecten heeft. Daar moet nu iets aan gedaan worden, en dat kan ook. Over burgerrechten wordt nog wel eens wat schamper gedaan: hartstikke mooi in tijden van voorspoed, maar als de pleuris uitbreekt moet je niet zeuren. We hebben toch een

Lees verder

De fantasieloze ramp die Wouter Koolmees heet

Rik Smits 1716

Behalve door verpleeghuizen begint het coronavirus nu ook als een zeis door het economische en culturele leven te gaan, met desastreuze consequenties die nog heel lang gaan nadreunen. En dat is nergens voor nodig. De stad staat in brand, de burgers rennen naar de vaart om te helpen blussen, maar daar staat veldwachter Koolmees, die eerst streng wil controleren of elke ingezetene wel de juiste hoeveelheid water in zijn emmertje schept. Dat is hoe de minister van Sociale zaken de

Lees verder

Dominee Hoekstra draagt liefst niets bij, en dat steekt

Rik Smits 786

Innig tevreden betoonde de Tweede Kamer zich op maandag 6 april over de onverminderd neerbuigende opstelling van minister Hoekstra tegenover Italië en Spanje. Niks Eurobonds, wat betuttelende liefdadigheid was wel genoeg. Is dat zoals hij zegt verstandig, of is het gevaarlijke enghartigheid, juist nu Europa wankelt onder de coronacrisis? No taxation without representation, met die oneliner gaf de Bostonse advocaat en politieke activist James Otis rond 1761 vorm aan het standpunt van de Britse koloniën in Noord-Amerika. Ze wilden niet

Lees verder

Mark en de groepsimmuniteit: redelijk of rampzalig?

Rik Smits 559

“Zijn ze daar in Den Haag helemaal gek geworden, ze gaan ons allemaal ziek maken!” is een veelgehoorde reactie op de aankondiging van “gecontroleerde verspreiding” van het coronavirus COVID-19 door Mark Rutte. Reden om eens te kijken of dat echt zo is, of dat er toch iets anders achter zit. “Goed, een groot deel van Nederland zal dus verplicht ziek moeten worden van Rutte”, tweette iemand na de toespraak van de minister-president op maandag 16 maart. “Wetenschappelijk juist, moreel volstrekt

Lees verder

Fascisme leeft in Nederland, het heet Doorbraak

Rik Smits 1639

Vijfenzeventig jaar na de ondergang van nazi-Duitsland wordt duidelijk dat fascisme geen zaak is van een ver verleden of van elders. Fascisme is in opkomst in Nederland en laat zijn invloed al merkbaar gelden. Anders gekleed en anders gebekt is het nog even gevaarlijk als altijd. Maar de overheid, die ons ertegen moet beschermen, kijkt angstvallig weg. Ik heb het niet zo op al die lieden die iedereen te pas en te onpas voor fascist uitmaken, alsof die term een

Lees verder

Nee, echt: dierentalen bestaan niet

Rik Smits 1019

Onder activisten, filosofen en dieronderzoekers is het tegenwoordig bon-ton om aan dieren en taalvermogen toe te kennen, in het kielzog van andere ooit exclusief menselijk geachte eigenschappen als cultuur en bewustzijn. Dat is een kwestie met belangrijke ethische, sociale en zelfs politieke consequenties, omdat taal onlosmakelijk verbonden is met denken, rationaliteit en individualiteit, en ons als mensen definieert. Maar klopt die aanname wel, of “zien” dierenbelangenbehartigers meer dan er in feite is? Aannemen dat dieren over een met dat van

Lees verder

Verwerpelijkheid doodstraf voor IS’ers is geen uitgemaakte zaak

Rik Smits 778

Nederland heeft verzuimd zich tijdig voor te bereiden op de berechting van IS’ers. Nu is de nood aan de man en reageert iedereen verkrampt. Maar zo ontduiken we opnieuw onze verantwoordelijkheid jegens onszelf en anderen. Hieronder een openingsbod voor een inhoudelijke discussie. En ineens is ie daar, als een hete aardappel waaraan liever niemand zijn vingers wil branden: de doodstraf die gevangen genomen IS’ers kan worden opgelegd bij berechting in Irak. Dylan Yesilgöz opperde namens de VVD om daar pragmatisch

Lees verder