Kort na de invasie van Oekraïne door de legers van Vladimir Poetin op 24 februari 2022 bleek dat deze oorlog behalve met kanonnen, tanks en al gauw steeds meer drones door het Kremlin vooral ook gevoerd werd met behulp van propaganda, nepnieuws en disinformatie. Poetintrollen en de Russische overheid stortten een almaar aanzwellende tsunami van onzin en hele en halve leugens over ons uit. Hoe kon je nog enigszins oog houden op wie en wat je nog kon vertrouwen – of beter: wie en wat vooral niet?
Om te voorkomen dat ik zelf in allerlei leugenachtige mythes (met als toppunt dat Oekraïne de oorlog begonnen was, iets wat inmiddels zelfs door de Amerikaanse president beweerd wordt) zou trappen, begon ik een lijstje te maken van kennelijk onbetrouwbare twitteraccounts en dito websites die ik op Twitter (tegenwoordig X) tegenkwam. Het waren er immers al gauw veel te veel om uit het hoofd te onthouden. Wat ik opnam waren niet alleen duidelijk herkenbare trollenaccounts, maar ook die van nuttige idioten: domoren, onruststokers en andere kwaadwilligen die om een of andere reden al die verwarring zaaiende nonsens retweetten, zoals het toen heette, of instemmend citeerden. En van scheldvolk dat zijn sympathieën goot in termen als “het nazibewind in Kiev” of “de coke-snuivende clown Zelensky”. Wie alleen maar oprecht blijk gaf van een ander, somberder krijgsperspectief, of wie serieus wees op misstanden aan Oekraïense zijde, nam ik uiteraard niet op. Niemand heeft recht op misleiding en bedrog, maar wel heb je recht op je eigen perspectief en analyse.
Bij twijfel aan de waarachtigheid van of bedoelingen achter een bericht kon ik zodoende voortaan in mijn lijstje kijken of de afzender al gesignaleerd stond. Het groeide als kool, inmiddels ben ik de 4000 accounts ruimschoots voorbij.
Al gauw bedacht ik dat zo’n lijstje natuurlijk ook anderen van pas zou komen. Dan zou iedereen me als het ware kunnen vragen: “weet jij of deze @MariaMagdalena te vertrouwen is, of verspreidt ze nepnieuws?” En dan kon ik, in de vorm van mijn lijstje, antwoorden: “Pas met haar op, want ze is mij ook al opgevallen”, het is hoogstwaarschijnlijk een trol. Of: “Nee, nooit iets onwelvoeglijks van gezien, dus voor zover ik weet is er niks mis mee.”
Nu spreek ik de mensen die op Twitter (tegenwoordig X) rondhangen ook niet dagelijks, dus heb ik de lijst zelf maar online gezet. Inmiddels is hij zo lang dat ReportersOnline eronder kraakt en piept, vandaar dat je hem hier, op mijn eigen pagina, kunt vinden. Ik vul de lijst nog steeds aan met wat ik zoal aan onvelvoeglijks tegenkom, en geef de online-lijst af en toe een update, als ik de tijd ervoor kan vinden.
Overigens is de situatie er niet overzichtelijker op geworden sinds het aantreden van de regering Trump, die van verwarring stichten en contradicties verspreiden haar handelsmerk en voornaamste wapen heeft gemaakt. Op het politieke toneel wisselen de draaien en verdraaiingen van de werkelijkheid elkaar dezer dagen sneller af dan beoogde gelieven opkomen en afgaan in een ouderwetse deurenkomedie. Woke, anti-woke, vredesfetisjisten, alt-right-achtige types, wappies, zelfbenoemde experts, leunstoelgeneraals en allerhande combinaties daarvan, er loopt van alles door elkaar heen met soms bizar overlappende agenda’s. Dat maakt het moeilijker om tegen Oekraïne gerichte trollen te onderscheiden van anders gemotiveerde pogingen om de EU te ondermijnen en uitzinnige Amerikaanse propagandaboodschappen, om maar wat te noemen. Ik doe m’n best, maar nobody is perfect.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.